چهل سالگی انقلاب

پیروزی انقلاب اسلامی، این دستاورد جهانی و عظیم را برای جامعه اسلامی جهان داشته است که بتواند با اختلاف افکنی دشمنان در بین مذاهب اسلامی مقابله کرده و متقابلاً زمینه¬ های عملی هرچه بیشتر این همبستگی و وحدت را در سطح داخل و خارج فراهم نماید.

انقلاب اسلامی در وضعیتی به پیروزی رسید که جهان اسلام در ضعف و حقارت بود. چند سالی بود که شکست اعراب از رژیم صهیونیستی یاس و ناامیدی را در جهان عرب حاکم کرده بود و زمینه سازی برای به سازش کشاندن پیشگام جهان عرب یعنی مصر با رژیم صهیونیستی صورت گرفته بود. رژیم پهلوی ژاندارم امریکا در منطقه بود تا با هزینه ملت ­های منطقه، امنیت انرژی موردنیاز غرب فراهم شود. با پیروزی انقلاب اسلامی اما  فضا تغییر کرد. نسیم بازگشت به هویت اسلامی جهان اسلام را در نوردید. انقلاب اسلامی ایران نه تنها در جهان الگو و سرمشقی برای دیگر کشورهای اسلامی و ترغیب مسلمانان به بازگشت به هویت دینی و اسلامی شد، بلکه در داخل نیز جهش عظیمی در زمینه­ های گوناگون اجتماعی – اقتصادی و سیاسی ایجاد کرد و چهره کشور را دگرگون ساخت.

از طرف دیگر پیروزی انقلاب اسلامی، این دستاورد جهانی و عظیم را برای جامعه اسلامی جهان داشته است که بتواند با اختلاف ­افکنی دشمنان در بین مذاهب اسلامی مقابله کرده و متقابلاً زمینه­ های عملی هرچه بیشتر این همبستگی و وحدت را در سطح داخل و خارج فراهم نماید. اکنون می­توان گفت انتخاب شعار قدس محور وحدت امت به منزله شعار سی ودومین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی تا چه حد به جا و مناسب است. در نوشتار حاضر به طور مختصر به برخی دستاوردها و تاثیرات راهبرد وحدت اسلامی و ارزیابی چهل سال گفتمان اتحادگرایی جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام پرداخته شده است.

طرح مسئله

بر اساس تحقیقات موجود فقدان اتحاد و همبستگی میان ملت­های جهان اسلام و وابستگی دولت­ ها به پروژه ­های جهان غرب عمده ترین چالش همگرایی سیاسی جهان اسلام در قرن 21 است. به نظر می­رسد به دو دلیل عمده نفوذ و مداخلات خارجی و نبود اراده عوامل زمینه ساز داخلی در جهان اسلام؛ وحدت اسلامی آنچنان که قدرت اسلامی را بنمایاند و جبهه متحدی را بشارت دهد پدید نیامده است

ایجاد وحدت بین پیروان مذاهب اسلامی به برکت انقلاب اسلامی ایران، به عنوان یکی از اهداف جدی جمهوری اسلامی مورد توجه قرار گرفت. این دستاورد جهانی انقلاب، ناشی از سیاست­ های اصولی جمهوری اسلامی ایران است. این سیاست، هم در حوزه اندیشه و هم در حوزه عمل، تجلی و بروز یافته است.    
در حوزه اندیشه، علاوه بر موضع­ گیری­ های صریح حضرت امام(ره) مبنی بر خودداری از اختلافات مذهبی و ایجاد وحدت اسلامی بین پیروان فرق مختلف اسلام، این سیاست به صورت اصولی در مواضع جانشین امام و قانون اساسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. اکنون ائتلاف عربی و غربی بر ضد جمهوری اسلامی ایران که منادی وحدت در جهان اسلام است ممکن است این پرسش را مطرح کند که آیا زمان حاضر بیش از اتحاد و همگرایی شاهد واگرایی و تفرقه و حتی منازعه و تخاصم و جنگ نیابتی میان کشورهای مهم جهان اسلام نیستیم؟ آیا جنگ سوریه و یمن و قبل از آن جنگ عراق عملا کشورهای اسلامی منطقه را به دو دستگی نکشانده است؟ و در چنین فضایی آیا سخن گفتن از اتحاد و وحدت اسلامی تا چه حد واقع بینانه و منطقی است؟ حقیقت آن است که حتی اگر از ناحیه برخی کشورهای اسلامی نیز نظام ما مورد بی­ مهری یا حتی خصومت قرار گیرد به حکم دستور اسلام اتحاد اسلامی تکلیف و وظیفه  جمهوری اسلامی است. این سخن بدین معناست که دستاوردهای اتحادگرایی میان جوامع اسلامی با وجود موانع و دشواری­ های فرارو در طول چهل سال انقلاب کم نیست.