یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام «شهدا» است
به گزارش اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان، کشور ما دارای شاخص‌های اصیل هویّت اسلامی–ایرانی می‌باشد؛ یکی از عرصه‌هایی که باید هویّت در آن متجلی بشود حوزه شهرسازی و معماری است. تعیین ابعاد کالبدی شهرها در گسترش افقی و عمودی با تاکید بر هویت ایرانی-اسلامی و با رعایت ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، حقوق همسایگی و امکانات زیربنایی و الزامات زیست محیطی و اقلیمی وظیفه ایست که رهبر انقلاب در ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در امور شهرسازی ابلاغ گردید. (۱)
تکرار الگوها و نمادها در مکان‌های مختلف شهر، معرف افکار وارزش‌های یک جامعه است. نماد به بیان محتوی ذهنی با زبان فرم می‌پردازد در واقع القا کننده تفکر و بینش حاکم بر جامعه است. یکی از نیازهای مبرم جامعه انسانی احساس حس تعلق است در همین راستا هویّت و عناصر هویّتی در زندگی انسان موجب آرامش و ایجاد اعتماد به نفس می‌گردد. وجود اِلمان‌ها و مبلمان شهری در بوستان‌ها و میادین می‌تواند با ایجاد چالش‌های فکری، ذهن شهروندان را کمی به خودش مشغول کند و بر زیبایی شهر بیفزاید طراحی و ساخت اِلمان شهری و مجسمه‌های شهری ابزار مناسبی جهت تنوع هستند. فضای شهرهای ایران متناسب با سبک زندگی اسلامی باید بتواند چهره شهر را به سمت تجلی مظاهر دینی سوق بدهد.
اسامی و عناصر در شیوه‌های تبلیغی تاثیر روانی مهمی دارد گاه نوع اسم و نمادها در یک فرهنگ گواه جهان بینی و اندیشه ملّت است. نوع اسمی که جوامع برای اجتماع خود تعیین کرده‌اند تببین بینش و تلقی آن‌ها از زندگی اجتماعی است. از این رو پیامبر(ص) نام یثرب را که معنای توبیخ داشت به مدینه النبی تغییر داد. نام گذاری محلات تجمع و معابر شهری از مهمترین راهکارها برای ایجاد همدلی و نشان دهنده ارزش‌های اجتماعی است؛ طراحی و ساخت فضاهایی خاطره انگیز و حاوی عناصر و آرایه‌های هنری با مفهوم اسلامی و انقلابی به دلیل قابلیت‌های زیباشناسانه و تاثیر گذاری آن می‌تواند در بهبود آشفتگی شهر و خستگی بصری و انتقال مفاهیم مفید باشد. با توجه به این که ایران اسلامی هویّت و ماندگاری خودش را مدیون خون شهدا است و همواره نام و یاد این عزیزان در معابر و فضاهای شهری ایران وجود داشته است اقدامات اخیر از سوی برخی شهرداری‌ها مبنی بر حذف عنوان «شهید» در جهت از یاد بردن یاد شهدا و به تدریج حذف فرهنگ مقاومت و ایثار است. کما این‌که رهبری معتقدند «در عین حال یاد شهیدان و نام شهیدان کهنه و گم نخواهد شد. علّت هم این است که خدای متعال فرموده است: اَحیآءٌ عِندَ رَبِّهِم؛» (۲)
تکریم شهیدان و تعظیم در برابر خانواده های صبور آن‌ها واجب بزرگ امروز و همیشه ماست. اگر یاد شهدا تکرار نمی‌شد و احترام به آن‌ها در جامعه و فضای شهری به صورت یک فرهنگ در نمی‌آمد بسیاری از این یادهای ارزشمند و گران‌بها در زندگی روزمره به فراموشی سپرده می‌شد (۳) و در طول زمان مفاهیم مربوط به جهاد و ایثار از جامعه رخت می‌بست و آن جامعه دیگر نخواهد توانست در برابر استکبار بایستد. یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است. (۴)
نام‌گذاری کوچه‌ها و معابر به نام شهدا لازم است امّا کافی نیست با توجه به پیچیدگی‌های شهر و توسعه و عمران آن، در بحث برنامه اجرایی باید این نکته را همواره مورد توجه قرار داد که باتوجه به جنگ نرم و شبیخون فرهنگی دشمن روز به روز باید یاد شهدا و تکرار نام شهدا و نکته یابی و نکته سنجی زندگی شهدا در جامعه ما رواج پیدا کند و اگر این شد، آن‌وقت مسئله شهادت که به معنای مجاهدت تمام عیار در راه خدا است،درجامعه ماندگار خواهد شد و اگر این شد برای این جامعه دیگر شکست وجود نخواهد داشت و شکست معنا نخواهد داشت؛ پیش خواهد رفت (۵) من عقیده‌ی راسخ دارم بر این‌که یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است؛ این یک نیازی است که ما – چه آدم‌های مقدّس‌مآب و متدینی باشیم؛ چه آدم‌هایی باشیم که خیلی هم مقدّس‌مآب نیستیم، امّا به سرنوشت این کشور و به سرنوشت این مردم علاقه‌مندیم – هرجور که فکر بکنید، بزرگداشت شهدا برای آینده‌ی این کشور، حیاتی و ضروری است. فرهنگ شهادت یعنی فرهنگ تلاش کردن با سرمایه‌گذاری از خود برای اهداف بلند مدّت مشترک بین همه‌ی مردم؛ که البتّه در مورد ما آن اهداف، مخصوص ملّت ایران هم نیست، برای دنیای اسلام بلکه برای جهان بشریت است. (۶)
درهمین راستا پیشنهاد می‌شود: شهرداری ها علی الخصوص شهرداری تهران که سازمان فرهنگی،هنری آن وظیفه تعظیم شعائر و افزایش آگاهی شهروندان در خصوص مسائل دینی را هم در کنار وظایف دیگر برعهده دارد؛ با کمک سازمان‌های مربوطه در امور شهدا و ایثارگران در هر محله اِلمان و عکس با معرفی مختصری از شهید را قرار بدهند از این رو می‌توان در یک فرآیند در قالب یک سیستم با نگاه شبکه‌ای صورت بپذیرد. که شامل نقطه شروع، نقطه مرکزی و نقطه مقصد می‌باشد. نقطه شروع و ابتدایی مکان یابی برای ایجاد محله و مرکز محله مسجد می‌باشد اگر قرار است محله‌ای ایجاد شود مرکز محله به مدیریت مسجد باشد. و در آن پایگاه باید نام و یاد شهید همواره مورد توجه مدیریت مسجد و مردم محله باشد در وضعیت موجود نیز بایک بررسی میدانی بعد از مشخص شدن شهدای هرمحله اقدام به ایجاد اِلمان برای هر شهید بکنند. نقطه مرکزی طراحی و استفاده از نمادها و نشانه‌های اسلامی در جهت ظهور و اعتلای مظاهر اسلامی، انقلابی و مقاومت بوده است. دیوارنگاری، قرار دادن پرچم کشور و پرچم‌هایی به مناسبت‌های مختلف در روحیه شهروندان بسیار تاثیر گذار است. ایجاد اِلمان و مجسمه شهید متعلق به آن محله در حفظ هویّت محله می‌تواند موثر باشد. نام‌گذاری کوچه‌ها و معابر به نام شهدا می‌تواند نام و یاد آن‌ها را در دل‌ها زنده کند. و در آن محله حتماً طراحی و مکان یابی اِلمان‌ها و فضاهای تفرجگاهی که محل تجمع خانواده‌هاست بگونه‌ای در جهت اکرام و احترام به شهید آن منطقه باشد این عمل در حفظ هویّت دینی و ملی بسیار موثر خواهد بود و نقطه مقصد عمران و زیبایی همراه با آرامش با اقتباس از نظر اسلام است دراین قسمت باید توجه بشود رنگ‌ها و مصالحی که استفاده می‌شود منطبق با اقلیم و ارزش‌های دینی باشد از بکار بردن مصالح‌گران قیمت و غیر بومی خودداری شود در بحث استفاده از رنگ نیز استفاده از رنگ‌های آرامش بخش به فضا توصیه می‌شود.
